Hasta Yakını Stresi ve Durumu Kolaylaştıracak Tavsiyeler
Kronik bir sağlık sorunu olan birine bakım vermek alışveriş yapmak, yemek hazırlamak ve yedirmek, kişinin ve yaşadığı ortamın temiz ve bakımlı olmasını sağlamak, ilaçlarını vermek gibi görevleri içerebilir. Bakıcı ayrıca hastaya arkadaşlık eder ve duygusal destek verir. Hasta yakını stresi bir yakınına, sevdiği birine bu şekilde bakması gereken kişilerin zaman içinde maruz kalabileceği bir durumdur.
Kişinin ciddi derecede hasta olan bir yakınına bakması asla kolay değildir. Neredeyse her zaman tetikte olmak gerekir. İş hayatı, ev işleri, çocuklara bakmak, sosyal hayat ve hastanın bakımı gibi farklı şeyleri dengelemekte zorluk çekilebilir. Bakıcı, sevdiği birinde sıklıkla olumsuz değişiklikler görmekten kaynaklanan sıkıntılar da çeker. Bu sıkıntılar şu şekilde olabilir:
*Hasta demans nedeniyle bakıcıyı tanımaz.
*Bağırmak, ani ve şiddetli tepkiler vermek, vurmak, her fırsatta evden uzaklaşmak gibi davranış sorunları olabilir.
*Konuşamayacak veya basit şeyleri yapamayacak kadar hasta olabilir.
*Yatağa bağlı bir hasta ise giderek zayıfladığını, kırılganlaştığını, vücudunda yatak yaraları oluştuğunu görmek üzüntü verir.
Hasta yakını stresi üzüntü, korku, yalnızlık, takdir edilmemişlik, haksızlığa uğraşılmışlık, suçluluk, yorgunluk, kızgınlık, umutsuzluk gibi duyguları içeren bir sorundur. Bakıcının karışık ve çelişkili duygulara sahip olması doğaldır. Ancak, bu duyguların uzun sürmesi, kalıcı olması veya kişinin hayatını altüst etmesi normal değildir. Bazı doktorlar bakıcıların “gizli hastalar” olduğunu düşünür. Bu sorumluluk zaman içinde aşırı stres, anksiyete, depresyon gibi sorunlara yol açabilir.
Hasta Yakını Stresi ile Baş Etmenin Yolları
*Aile hekiminizle veya başka bir doktorla konuşun. Bu konuşma sırasında hasta bakımı yaparken hissettiğiniz her şeyi açıklıkla ifade edin. Duygularınızdan utanmayın, bir doktor bunları anlayacaktır. Ne kadar açık olursanız o kadar iyi olur, böylece size en doğru ve etkili tavsiyeleri verebilir.
*Duygularınızla, sıkıntılarınızla insanlara yük olmamanız gerektiğini düşünebilirsiniz. Ancak, bu durum hakkında konuşmak stresi azaltabilir. Ailenizle, güvendiğiniz ve sevdiğiniz insanlarla, size destek olabilecek arkadaşlarınızla konuşun.
* Kronik bir hastaya sürekli olarak bakmak durumunda olan kişiler bu durumdan dolayı bazı sağlık sorunlarına maruz kalabilirler. Sağlığınıza özen gösterin. Dengeli beslenin, yeterince uyumaya çalışın, egzersiz yapın. Öz bakımınızı ihmal etmeyin.
*Baktığınız hastanın tıbbi durumu hakkında bilgi edinin. Bunu doktoruyla görüşerek, konu hakkında doğru kaynakları okuyarak, destek gruplarıyla bağlantı kurarak yapabilirsiniz. Bu size bir kontrol hissi verir.
*Bakıcılık genellikle tam zamanlı bir sorumluluktur ve maaşlı bir işte çalışmak, çocuklara bakma gerekliliği gibi sorumluluklarla beraber yürütülmesi gerekir. Bu yüzden örgütlü olmak önemlidir. Ailenizle, hepinizin düzenli kalmasına ve yapmanız gereken şeyleri yönetmenize yardımcı olacak bir program hazırlayın. Programa arkadaşlarla buluşmak, birlikte dışarıya çıkmak gibi şeyleri de dahil etmeyi unutmayın.
* Evde sağlık hizmeti gibi toplumsal hizmetleri araştırın. Çevrenizde gıda desteği, danışmanlık gibi konularda hizmet veren kurumlar olup olmadığına bakın.
*Duygu ve deneyimlerinizi sizinle benzer durumda olan kişilerle paylaşmak ve onların tecrübelerinden faydalanmak için bir destek gurubuna katılın.
*İnsan yardıma ihtiyacı olduğunu anlamakta ve kabul etmekte zorlanabilir. Kronik bir hastaya düzenli olarak bakım veriyorsanız yorgunluk, gerginlik, umutsuzluk gibi olumsuz duygulara kapılmanız normaldir. Hisleriniz hakkında bir profesyonelle konuşmanızın yardımı olabilir. İhtiyaç duyduğunuz danışmanlık türünde uzmanlaşmış bir terapist arayın. Doktorunuz size bu konuda tavsiye verebilir.
Aşırı Stres ve Depresyona İşaret Eden Belirtiler
Sevilen birine bakmanın stresi bunaltıcı hale gelebilir. Aşağıdaki belirtileri gözden geçirerek durumunuzu değerlendirin. Gerekirse duygularınızı ve stresinizi yönetmenize yardımcı olabilecek bir doktorla görüşün.
*Bunalmışlık veya çaresizlik hissi
*Bakılan kişiye, aileye veya kendine yönelik aşırı öfke
*Anksiyete ya da sinirlilik
*Uyku problemleri (Çok fazla uyumak veya gereğinden az uyumak)
*Baş ağrısı, tekrarlayan soğuk algınlıkları, sindirim sorunları, mide ekşimesi, sırt ağrısı gibi sağlık sorunları
*Kolayca veya ortada bir neden yokken ağlamak
*Sosyal hayattan kopma, insanlarla daha az iletişim kurma
*Kendini umutsuz, çaresiz, üzüntülü hissetme
*Değersizlik veya suçluluk hissi
*İştahta değişiklik oluşması; istenmeyen kilo alımı veya kaybı
*Huzursuzluk hissi
*Cinselliğe daha az ilgi göstermek
*Hatırlamakta, odaklanmakta veya karar vermekte güçlük çekmek
*Daha önce zevk alınan şeylere duyulan ilginin kaybolması veya artık bunlardan zevk almama durumu
*Ölüm veya intiharla ilgili düşünceler
Bir önceki yazımız olan Bebekler Ne Zaman Su İçebilir? başlıklı makalemizde bebeğe su ne zaman verilir ve bebeklere su vermek hakkında bilgiler verilmektedir.
