Yaşlılık Psikolojisi ve Yaşlı Bakımı

Dünyada yaşlı nüfus oranının giderek artması yaşlı rehabilitasyonu konusunun öneminin de artmasına yol açıyor. Yaşlı bireyler, yani 65 yaş ve üzerindeki insanlar bedensel, toplumsal ve ruhsal açıdan birtakım zorluklar çekmeye başlarlar. Ailelerdeki yaşlılara hayatın bu döneminde yardımcı olabilmek için yaşlılık psikolojisi hakkında bilgi edinmek gerekir. Böylece yaşlı bakımı daha bilinçli bir şekilde yapılır ve bireyin bu süreci daha pozitif, sağlıklı ve mutlu geçirmesi sağlanır.

Yaşlıların yaşamdan hoşnutluk duymalarını sağlayacak şeylerden biri arkadaşları, yakınları ve komşularıyla ilişkilerinin devam etmesidir. Yaşlılar çeşitli sebeplerle artık eskisi gibi ilgi görmemeye ve yalnızlaşmaya başlarlar. Bu sebepler yaşlı kişilerin yaşıtlarının bir kısmının sağlıksız, bir kısmının vefat etmiş olması; çocukların evlenip evden ayrılmış ve torunların da büyümüş olması; kendilerine duyulan ihtiyacın azalmış olması olarak sıralanabilir. Öte yandan yaşlı insanlar, seviyesi kişiden kişiye değişen bedensel zorluklar yaşamaya başlarlar. Daha yavaş hareket eder, daha çabuk yorulurlar, seri hareket etmekte zorlanırlar, hareketleri kısıtlanır. Bu da dışarıya çıkıp sosyal etkinliklere katılmalarını zorlaştırır. Yaşlı bireyler, onları dinleyen pek fazla kimse olmadığından, fırsat buldukları zaman uzun uzun konuşmak, bir şeyler anlatmak isteyebilirler. Ailedeki yaşlıların bu tutumu insana hoş da, sıkıcı da gelebilir. Fakat her halükarda onları dinlemeye zaman ayırmak gerekir, kendilerini yalnız ve gereksiz hissetmeleri ancak bu şekilde engellenebilir. Ayrıca bu doğru, güzel ve insani yaklaşım kişinin kendini daha iyi hissetmesine yol açar. Yaşlı bakımı yapmak, hele ki bireyin önemli sağlık sorunları varsa, hiç de kolay olmayabilir. Ama şunu unutmamak gerekir: Kimse böyle güçten düşmeyi, enerjisinin azalmasını, eskisi gibi aranıp sorulan biri olmamayı, kendini faydasız ve gereksiz hissetmeyi arzu etmez. Ama uzun bir ömür süren herkes bir gün bu durumları yaşamak durumunda kalacaktır. İnsanın ailesindeki ve çevresindeki yaşlılara karşı davranışlarını buna göre ayarlaması gerekir.

İnsanın mutlu olması, kendini iyi hissetmesi için aktif olması, umutları ve hedefleri olması, bir şeyler başarması gerekir. Kişinin yaşı ilerledikçe bu gibi imkanları azalmaya başlar. Yapmak istediği şeyler olsa bile bunları yapacak enerjisi yoktur, ayrıca teorik olarak önünde uzun vadeli hedeflerini gerçekleştirecek kadar zaman da yoktur. Toplumdaki işlevleri azalır, insanlar ona eskisi kadar ihtiyaç duymamaya başlarlar. Bu durum bireyin boşluğa ve umutsuzluğa düşmesine yol açar. Hayatını işine, mesleğine adamış olan kişiler bu açıdan daha büyük zorluk çekerler; çünkü emekli oldukları veya aktif olarak çalışamayacak kadar yaşlandıkları zaman, insanlar kendilerine iş konusunda danışmadığı zaman çökerler. Optimal yaşlanma için kişinin bağlantılarının eskisi gibi olmasa da devam etmesi, etrafında birileri olması, sosyal hayatının ve insan ilişkilerinin sıfırlanmaması gerekir. Yaşlıların bu konuda yardıma ihtiyaçları olacaktır. Aile üyeleri aralarındaki yaşlıların hayatlarında birtakım aktiviteler, eğlenceler olması için yardımcı olabilirler.

Yaşlı ve / veya hasta bir kişiye doğru bakım verilmesinin başlıca koşulları şunlardır:

Bireyin sorunlarının ve önceliklerinin belirlenmesi

Sağlık sorunları için yeterli desteğin sağlanması

Kişiye yaşlılık sürecine dair doğru ve gerçekçi bilgiler verilmesi

Yaşlı bireye, varlığının önemli olduğunun hissettirilmesi

Becerilerini arttırmasının ve kullanmasının sağlanması

Bireyin çevresiyle ilişki kurmasının desteklenmesi, ilişkilerinin artmasına yardımcı olunması

Bir önceki yazımız olan 0 - 3 aylık bebek gelişimi başlıklı makalemizde 0 - 1 aylık bebek, 0 - 3 aylık bebek ve 0 - 3 aylık bebek gelişimi hakkında bilgiler verilmektedir.