Çocuklarda kabızlık
Bağırsak hareketlerinin yetersiz olması nedeniyle yaşanan dışkılama sorunu kabızlık olarak tanımlanır. Haftada üç kereden az dışkılama yapan veya her gün dışkılamasına rağmen sert ve ağrıya sebep olan dışkılama yapan çocuklarda kabızlık varlığından söz edilir. Kabızlık iki aydan uzun sürmüşse kronik kabızlıktan bahsedilir.
Fonksiyonel kabızlık, altta yatan ciddi bir rahatsızlık olmadığı haller için kullanılan bir terimdir. Ana neden dışkıyı tutmaktır. Çocukta ağrılı dışkılamadan dolayı bir hoşnutsuzluk varsa istemli olarak kakasını tutar. Ağrılı hale gelmesinin altında; tuvalet korkusu, az sıvı tüketimi, stres, yanlış beslenme, hareket ihtiyacı gerektirmeyen aktiviteler, tuvaletin kirli veya kullanışsız oluşu, tuvalet eğitiminin yetersizliği, çocuğun meşgul olduğu şeyler yüzünden tuvalet ihtiyacını sürekli ertelenmesi yatar. Dışkıyı tutmak alışkanlık haline geldiğinde kolonda birikmelere yol açar. Bu ise ağrıyı arttırır. Ağrı artınca çocuk tuvaletini yapmak istemez. Sonucunda kısır döngüye yol açar ve kabızlığın ağırlaşmasına sebep olur. Bu nedenle kabızlık problemine ortaya çıktığında hemen çözüm bulunmalıdır.
Kabızlığın nedenleri ve çözüm yolları nelerdir?
1.Tuvalet eğitiminin kabızlığa etkisi:
Yaşamın ilk yıllarında dışkılama kontrolü refleks olarak, 2 yaşından itibaren ise beyin fonksiyonları ile yönetilir. Çocuklarda kabızlık görülmesi 2. yaşın 2. yarısından itibaren sıklaşır. Çocuğun kaka tutma kontrolü bu yaşta gelişir. Aileler bu yaşlarda erken tuvalet eğitimine başlarlar. Tuvalet eğitimi sırasında aile zorlayıcı ve baskıcı olmamalıdır. Eğitim sırasında lazımlık kullanılmalıdır. Eğer klozette adaptör kullanılacaksa ayaklarını koyabileceği bir platform konulmalıdır. Ayaklar yere basmalıdır ki çocuk makat açısını ayarlayabilsin. Yanlış olduğunda çocuk zorlanabilir. Zorlanma çatlaklar oluşmasına sebep olabilir. Çatlaklar acıya sebep olunca da kakanın tutulması durumu ortaya çıkabilir. Bu çatlakları iyileştirmek için ağrı kesici pomatlar kullanılabilir. Günde 3 kez 5-10 dakikalık ılık sıcak suyla hazırlanan oturma banyoları ise anal sfinkterleri gevşetmeye ve yaranın iyileşmesine katkıda bulunur.
Okul dönemindeki çocuklarda ise okul tuvaletlerinin rahat olmaması dışkı tutma davranışına sevk edebilir. Ayrıca tuvalet korkusu gibi psikolojik faktörlerde çocuklarda kabızlığa yol açabilir.
2.Beslenme alışkanlıklarının kabızlığa etkisi:
Bebeklerde anne sütünden inek sütüne geçiş kabızlığı yol açar. Nedeni inek sütünün emiliminin anne sütüne göre daha zor olmasıdır. Günlük olarak yarım litrenin üzerinde süt içilmesi tavsiye edilmez.
Kabızlığın nedenlerinden biri de yanlış beslenme ve sıvı alımı azlığıdır. Bol posalı gıdalar yenmeli karbonhidratlı gıdalardan uzaklaşılmalıdır. Yüksek lif ve sorbitol içeren meyveler örneğin erik, kayısı, turunçgiller, elma, armut gibi. Bol lifli sebzeler kabak, lahana, kereviz, yeşil fasulye bol zeytinyağlı pişirilip verilmeli, beyaz ekmek yerine lifli ekmek yedirilmedir. Karbonhidrat kaynağı olan makarna ve pirinç pilavı kısıtlanarak, bulgur pilavı tercih edilmelidir.
Posalar bağırsak süpürgesi gibidirler; dışkıya hacim ve yumuşaklık kazandırarak bağırsakların düzenli çalışmasını sağlarlar. Posalı diyette su ile birlikte posa alım miktarı arttırıldığında tedavide etkili olur, amaçlanan gaita yumuşaklığına kavuşulur. Ayrıca çocuk uyandığında ılık su verilmesi kabızlığa iyi gelir.
