Evde Hasta Bakımı Nasıl Yapılır?

Evde hasta bakımı, gereken özen gösterilerek yapıldığı takdirde hastaya çeşitli faydalar sağlar: Bu şekilde hasta da ailenin günlük hayatına katılabilir, daha aktif olur ve çevresiyle iletişim halinde olması durumuna olumlu etki yapar.

Hasta bir bireye uzun süreli olarak bakım vermek kolay bir iş değildir; insanı fiziksel olarak da, psikolojik olarak da yorup yıpratır. Bu yüzden, bakıcı pozisyonundaki kişiye destek verilmesi ve dinlenmesinin sağlanması da çok önemlidir.

Hastanın Günlük Hayatı

Hastayı hareket ettirmeden önce kendisiyle işbirliği yapın. Çevresinde gereken önlemleri alın ve sandalyesini veya tekerlekli koltuğunu önceden hazırlayın. Böylece işinizi daha rahat yaparsınız ve hastanızı da memnun etmiş olursunuz.

Hastanın günlük bakımı için yapılması gereken şeyleri eksiksiz olarak yapın. Bu, hastanın sağlığının korunmasını ve hayata bağlanmasını sağlar. Ayrıca temiz ve bakımlı olunca kendini daha rahat ve iyi hisseder. Düzenli olarak banyo yaptırın. Ağız ve diş bakımına dikkat edin. Saçlarına özen gösterin. Düzenli olarak kıyafetlerini değiştirin. Ekstradan gerektiği durumlarda da bunu ihmal etmeyin.

İlaç kullanımı konusunda titiz davranın.  İlaçlarını doktorun tavsiyesine göre doğru zamanda, doğru şekil ve şartlarda ve alması gereken biçimde almasına dikkat edin.

İlk başlarda ilaçların etkilerini gözlemleyin. Tekrar eden rahatsız edici bir etki olduğunu düşünürseniz fazla zaman kaybetmeden doktoruyla görüşün. Tespit ettiğiniz yan etkilerin zaman içinde geçeceği düşüncesine kapılmayın, yanılıyor olabilirsiniz. Eş – dost tavsiyesiyle hekimin verdiklerinin dışında ilaçlar, bitkisel karışımlar kullanmayın.

Hasta odası güvenli, temiz, aydınlık, düzenli ve rahat bir yaşama alanı olmalıdır. Bu, sadece hastanın kendisi için değil, onunla aynı evi paylaşan diğer kişiler için de önemlidir. Odanın havalanmasına ve güzel kokmasına önem verin. Isısının 18 – 25 derece, neminin % 30 – 60 arasında olmasını sağlayın. Yaralanma gibi fiziksel riskler içermediğinden, gürültülü olmadığından emin olun.

Hastanın yatağı her zaman temiz, düzgün ve kuru olmalıdır. Yatağa bağımlı hastalarda zaman içinde yatak yaraları açılabilir. Mümkünse bu süreci geciktiren, hastaya çeşitli faydaları olan özel yataklardan kullanın.

Hastanın beslenmesi vücut sağlığının korunmasını ve fonksiyonlarının sürdürebilmesini sağlamak açısından çok önemlidir. Bu konuda hekiminizin tavsiyelerini mutlaka dikkate alın. Gün içinde yeterince protein, yağ ve karbonhidrat ile ihtiyaç duyduğu vitamin ve mineralleri aldığından emin olun.

Hastanın Güvenliği:

Dikkat etmeniz gereken noktalardan biri de hastanızı düşme, yaralanma gibi tehlikelerden korumaktır. Bunun için çevresini derli toplu tutmaya özen göstermeli, yakınında herhangi bir tehdit oluşturan eşyalar olmamasına dikkat etmelisiniz. Hastanın yemek masası, sandalye, komodin gibi eşyaları yatağının yakınında olmalıdır. Gün içinde kullanacağı zemin, basamak, banyo küveti gibi yerlere kaymayı önleyecek bir malzeme serilmesi iyi olur.

Enteral Beslenme (Tüple Beslenme)

Ağız yoluyla yeterince besin alamayan veya ağızdan beslenmesi mümkün olmayan hastalar için enteral beslenme uygulaması yapılır. Bu, hastanın alması gereken besinlerin bir beslenme tüpü aracılığıyla mideye ya da ince bağırsağa verilmesini sağlayan bir uygulamadır. Kafa travması, organ yetmezliği, yaralanmalar, koma, felç, ağır depresyon, hastanın hızla kilo kaybına uğraması, mide – bağırsak sistemi hastalıkları gibi durumlarda gerekli hale gelir. Ameliyattan önce ve sonra beslenme desteği olarak da kullanılır.

Bu şekilde beslenen hastaların günde 4 – 5 kere dışkılama yapması normal kabul edilir. Dışkılama sayısının daha fazla olması ishal olarak yorumlanır.

Enteral beslenme için hastanın durumuna ve hastalığına uygun özel ürünler kullanılır. Bu ürünlerin hastaya doktorun tavsiye ettiği programa göre verilmesi gerekir.

Hastanızı bu şekilde beslemek durumundaysanız yiyeceğin oda sıcaklığında olmasına ve hastanın beslenmek için doğru pozisyonda olmasına dikkat edin. Acele etmeyin, hastaya yeteri kadar zaman tanıyın.

Yatak Yaraları

Yatağa bağımlı hasta bakımı yapmanın zorluklarından biri de yatak yaraları sorunudur. Bu yaralar derinin beslenememesinden ve basınçtan dolayı oluşur. Oluştuğu zaman da hem hasta, hem de bakıcısı ve yakınları için sıkıntılı bir durum ortaya çıkar. Moraller bozulur, insanlar karamsarlaşır, hastanın durumunun kötüleştiği duygusu uyanır.

Yatak yaralarını önlemek için hastanızın yatış pozisyonunu 1 – 2 saatli aralıklarla düzenli olarak değiştirin. Bunu her yaptığınızda derisini inceleyin ve o bölgedeki kan dolaşımını arttırmak için yumuşak, hafif bir masaj yapın.

Gereken tedbirler alınmaz ve tedavisi yapılmazsa küçük bir yatak yarası zaman içinde derin bir yara haline gelebilir.

Derin yatak yaraları ancak doktor kontrolünde tedavi edilebilir.

Yüzeysel yatak yaraları antibiyotik içeren bir krem, yaranın üstüne sürülen steril gazlı bez veya vazelinle tedavi edilebilir. Bu yaraların kurumamasına dikkat etmek gerekir.

Sürekli yatmaktan dolayı oluşan bu yaraları temizlemek için serum fizyolojik ya da içme suyu kullanabilirsiniz. Islak, steril gazlı bez hastanızın yüzeysel yaralarını temizler. Derin yaralar yıkandıktan sonra gazlı bezle kurulanabilir.

Antiseptik sıvılar temiz yaralar için tavsiye edilmez. Zira yaranın iyileşme sürecinin uzamasına sebep olabilirler. Bu tür sıvıları, iltihaplanmış veya dışkı, idrar gibi şeyler yüzünden kirlenmiş yaralar için, yara temizleninceye kadar kullanabilirsiniz. Bu durumda antiseptikten sonra serum fizyolojik kullanmalısınız.

Yatak yaraları bazı durumlarda doktorunuzu aramanızı gerektirir. Yaradan kötü bir koku veya sarı renkli bir akıntı geliyorsa, siyahlaşma varsa (Doku ölümüne işaret eder), çevresinde bir sertlik, ısı yükselmesi ya da kızarıklık gözlerseniz zaman kaybetmeden doktorunuza başvurmalısınız.

Bakım Veren Kişinin Enfeksiyon Tehlikesinden Korunması

Enfeksiyon tehlikesi, hastanede veya evde hasta bakımı yapılırken karşılaşılabilecek en büyük risklerden biridir. Bakım veren kişinin hastanın salgılarıyla temas etmesi çeşitli enfeksiyonlara sebep olabilir. Hastanıza bakım yaparken eczanelerde bulunan uygun fiyatlı bakım eldivenlerini kullanın. İdrar, kan, dışkı ve başka vücut salgılarıyla temas etmekten kaçının.

Açık yarası olan hastaların enfeksiyonları hem bulaştırma, hem de kapma riski taşıdıklarını aklınızdan çıkarmayın.

Hastanızın yemek, tuvalet, günlük bakım, yara bakımı, ilaç kullanımı, yatağın yapılması gibi işlerini yapmadan önce ve yaptıktan sonra mutlaka ellerinizi yıkayın. Bunu rastgele değil, bilinçli bir şekilde yapın.  Ellerinizi akmakta olan suyun altında, sabun kullanarak ve sabunun her yere dağılmasına dikkat ederek 20 – 30 saniye süreyle yıkayın. Ardından tek kullanımlık bir havluyla kurulayın.

Bir önceki yazımız olan Dil Gelişimi Akademik Başarı İçin Önemlidir: Çocuğunuzla Konuşun başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.